Het bepalen van de tijd voor het Ishaa-gebed

Het bepalen van de tijd voor het Ishaa-gebed

   














In de Naam van Allah, de Meest Barmhartige, de Meest Genadevolle en vrede en zegeningen zij met de Boodschapper van Allah Mohammed.

Omdat ieder jaar, vanaf halverwege de maand mei tot aan het begin van de maand augustus, de moslims voor hetzelfde probleem komen te staan aangaande de precieze tijd van het cIshaa’-gebed in Nederland en andere nabijgelegen landen heb ik besloten middels dit schrijven het één en ander hieromtrent te verduidelijken. Dit probleem is het gevolg van de uiteenlopende astronomische tijdbepalingen van het cIshaa’-gebed. Sommigen menen dat de tijd van het cIshaa’-gebed slechts een aantal minuten verwijderd is van het Fadjr-gebed. Anderen menen weer dat de tijd van het cIshaa’-gebed helemaal niet vastgesteld kan worden.


Als basis voor het vaststellen van deze tijd wordt uitgegaan van de duur van de schemering. Deze schemering duurt tijdens zomerse dagen ontzettend lang en dit heeft als gevolg dat de tijd voor het cIshaa’-gebed op een erg laat tijdstip valt. Dit is echter een verkeerde handelswijze, waaruit blijkt dat deze mensen geen verstand hebben van hoe sommige gebedstijden bepaald dienen te worden. Wat betreft het tijdstip van het cIshaa’-gebed waarnaar de Koran en de Soennah van de profeet (vrede zij met hem) verwijzen, dit is de tijd waarin de eerste duisternis van de avond optreedt. Dus om te zeggen dat de tijd van het cIshaa’-gebed pas aanbreekt als de nacht[1] halverwege is, is absoluut fout omdat taalkundig gezien niet meer gesproken wordt van het al-cIshaa’ maar van as-Sahar.

Ook zegt Allah (interpretatie van de betekenis):

“En verricht het gebed aan het begin en het einde van de dag en aan het begin van de avond.”
(Soerat Hoed: 114)

Het Arabische woord dat hier gebruikt wordt is ‘zoelaf’  en staat voor de eerste avonduren die na zonsondergang volgen en hiermee wordt gerefereerd naar de tijden van het Maghreb- en cIshaa’-gebed, zoals vele exegeten hebben beweerd.

Dit wat betreft een taalkundige benadering van het woord cIshaa’, maar ook religieus gezien valt ons op dat de cIshaa’-tijd begint na de Maghreb-tijd. De Maghreb-tijd breekt aan zodra de zon onder is gegaan en eindigt na het verdwijnen van de avondschemering. Dus als de avondschemering wegtrekt kunnen wij spreken van de tijd voor het cIshaa’-gebed en deze duurt voort tot halverwege de nacht. De beste tijd voor het verrichten van het cIshaa’-gebed is de eerste derde deel van de nacht zoals vermeld staat in verschillende correcte overleveringen. Ook heeft de Profeet (vrede zij met hem) nooit het cIshaa’-gebed uitgesteld tot na het verstrijken van de helft van de nacht.

In Sahieh Moeslim staat een overlevering waarin de Profeet (vrede zij met hem) het volgende zegt: “De tijd voor het Maghreb-gebed duurt vanaf zonsondergang tot het verdwijnen van de avondschemering en de tijd voor het cIshaa’-gebed duurt voort tot halverwege de nacht.”

Ook stelde iemand de Profeet (vrede zij met hem) eens een vraag over de gebedstijden, waarna de Profeet (vrede zij met hem) hem opdroeg aanwezig te zijn als de Profeet (vrede zij met hem) het gebed aan het verrichten is. De eerste dag bad de Profeet (vrede zij met hem) het cIshaa’-gebed na het verdwijnen van de avondschemering en de tweede dag na het aanbreken van de eerste derde deel van de nacht en hij zei tegen deze man: “De tijd (voor het gebed) ligt tussen deze twee (tijdstippen).”

Verder zegt cAa’ishah (moge Allah tevreden met haar zijn):

“Zij verrichtten het (gebed) tussen het verdwijnen van de avondschemering en het eerste derde deel van de nacht.”
(al-Boechari)

Met de avondschemering wordt de rode kleur bedoeld die nog na zonsondergang in de hemel wordt waargenomen. Als deze schemering verdwijnt, breekt de tijd voor het cIshaa’-gebed aan ongeacht of er dan nog steeds licht te zien is in de hemel. Imam An-Nawawi zegt:

“Met de avondschemer wordt de rode kleur bedoeld. Dit is de methodiek van ash-Shafici en de meerderheid van de jurisprudentie- en taalgeleerden. Aboe Haniefah, al-Mozani en een groep jurisprudentie- en taalgeleerden beweren daarentegen dat met avondschemer de witte keur wordt bedoeld, maar de eerste uitspraak is het meest correct.”
(Uitleg van Sahieh Moeslim, boekdeel 5, blz 114)

Imam An-Nawawi heeft zelfs beweerd dat de gele kleur die de rode kleur opvolgt geen onderdeel uitmaakt van de avondschemer.

Als wij nu een blik werpen op de zomerse nachten in Nederland, dan valt ons op dat deze volgens de astronomische bepalingen 4 á 6 uur duren. Dus één derde deel van de nacht kan  minstens één uur en twintig minuten duren en hoogstens twee uur. Ook weten wij uit het voorafgaande dat de tijd voor het cIshaa’-gebed eerder moet zijn aangebroken en juist met het aanbreken van de eerste derde deel van de nacht eindigt. Dus hoe is het mogelijk dat volgens de huidige astronomische berekeningen de tijd voor het cIshaa’-gebed pas na het eerst derde deel van de nacht of halverwege de nacht valt?

Het feit dat de avondschemer in Nederland niet volledig verdwijnt duidt erop dat de tijden  voor het Maghreb-gebed en het cIshaa’-gebed elkaar gaan overlappen en dat de tijd voor het Maghreb-gebed niet meer vast te stellen is. In dit geval zouden wij een inschatting moeten maken van de tijd voor het Maghreb-gebed, omdat de Profeet (vrede zij met hem) een keer de metgezellen vertelde dat de mensen in de tijd van de Daddjaal, aan het einde van het Uur, dagen zullen kennen die een hele week, maand en jaar beslaan, toen vroegen de metgezellen:

“Volstaat voor die ene dag die een heel jaar beslaat het gebed van één dag?” Toen zei de Profeet: “Nee, jullie zouden daarvoor een inschatting moeten maken.”
(Moeslim)

De vraag die nu rest is natuurlijk hoe moeten wij deze inschatting maken? Wij kunnen bijvoorbeeld kijken naar de tijdsruimte die deze avondschemering beslaat voor een groot gedeelte van het jaar. Dit fluctueert tussen één uur en veertig minuten, dus wij kunnen op basis hiervan zeggen dat het cIshaa’-gebed in deze zomerse dagen verricht kan worden ongeveer één uur nadat het Maghreb-gebed is geweest. Op deze wijze zouden wij er in geslaagd zijn om alle religieuze teksten in acht te nemen.

Tot slot wil ik de mensen er op attenderen dat de reden waarom de astronomen de tijd van het het cIshaa’-gebed over het algehele jaar anderhalf uur na zonsondergang laten beginnen, is omdat zij daarbij uitgaan van een volledig duistere horizon als begintijd van het cIshaa’-gebed. Dit is natuurlijk aanbevolen maar niet verplicht en daarom moet men voorzichtig zijn met het uitstellen van het cIshaa’-gebed tot deze tijd om te voorkomen dat het cIshaa’-gebed buiten zijn tijd wordt verricht.

Dit is wat mij duidelijk is geworden na het bestuderen van de religieuze teksten omtrent dit onderwerp. Heb ik hiermee het nagestreefde bereikt, dan heb ik dit aan Allah te danken. Ben ik echter fout geweest dan is dit aan mij en shaytaan te wijten. Overigens geef ik te kennen dat deze kwestie open staat voor discussie en gedachtewisseling.

En Allah is Degene die naar het rechte pad leidt.